Ta lista z praktycznym słownikiem to nie tylko zestaw słów, ale także mapa do lepszego zrozumienia siebie. Nie tylko nazwiesz to, co czujesz, ale krok po kroku odzyskasz wewnętrzną równowagę.
Zanim nauczysz się rozumieć innych – warto nauczyć się rozumieć siebie. Oddaję Ci do dyspozycji słownik głównych pojęć i listę emocjonalnych stanów, które pomogą Ci nazywać to, co naprawdę w Tobie żyje. Bo dopóki nie umiesz nazwać – nie możesz uzdrowić. Dopóki nie rozpoznasz – nie możesz świadomie wybrać.
W tym słowniku znajdziesz pojęcia, które opisują Twój wewnętrzny świat: uczucia, emocje, nastroje, zachowania, postawy, motywacje i procesy psychiczne. To nie są tylko słowa. To mapy prowadzące do Twojej samoświadomości, do lepszego rozumienia tego, co się w Tobie dzieje – w ciele, w umyśle i w duszy.
Każde z tych pojęć jest jak klucz – otwiera inne drzwi. Drzwi do zrozumienia, dlaczego reagujesz tak, a nie inaczej. Dlaczego czasem wybuchasz, milkniesz, uciekasz albo trwasz. I jak możesz tę energię przekształcić w➡️ świadomy wybór.
UCZUCIE – To energia, która przenika Twoje ciało, umysł i duszę. Rodzi się w Tobie samoistnie, towarzyszy Ci jako szczególnie silna forma przeżycia, empatii lub antypatii. Uczuciem reagujesz na zaspokojenie lub brak potrzeb akceptacji i poczucia własnej wartości. Pozytywne uczucia dążą do równowagi, negatywne do konfrontacji lub walki o energię.
EMOCJA – To Twój stan w odpowiedzi na zdarzenia i ludzi wokół Ciebie. Emocja jest szybką reakcją – może być burzliwa, pasywna lub stonowana. To energia starcia się Twoich wartości i doświadczeń z tym, co się dzieje w świecie zewnętrznym lub w Tobie samym.
NASTRÓJ – Zbiór emocji, który kieruje Twoją uwagę, myśli i wizualizacje w określonym nurcie przeżyć. Wzmaga wybrany stan energetyczny i wyraża się w sile Twojej koncentracji i wrażliwości.
ZACHOWANIE – Sposób reakcji na bodziec. Może być świadome, gdy Twój umysł, ciało i dusza kierują nim celowo, albo nieświadome, nawykowe, gdy Twoja świadomość nie ma możliwości wpływu.
POSTAWA – To zestaw zachowań wynikających z Twoich wartości, przekonań i filozofii życia. Postawę pokazujesz wobec zdarzeń, ludzi i ich działań – werbalnie (słowa, ton, pomruki) i niewerbalnie (mimika, gesty, postawa ciała, spojrzenie). Energia postawy zależy od Twojej samoświadomości i wewnętrznej uwagi.
POPĘD – Niewyraźny, nieświadomy apetyt – motywacja do działania. Wyraża siły dążące do zaspokojenia niesprecyzowanych potrzeb. Niczym rzeka: w górach gwałtowna, pełna przeszkód, na równinie leniwa i spokojna.
INSTYNKT – Zespół nieuświadomionych reakcji związanych z przetrwaniem. To prapamięć Twoich komórek, zapis doświadczeń w Twoim organizmie. Instynktownie płaczesz, zaciskasz pięści, przytulasz się, szukasz wsparcia – bez udziału logiki.
MOTYWACJA – Siła, która wprawia Cię w ruch. To energia umysłu i ducha, która kieruje Twoimi działaniami. Daje paliwo, determinację i skuteczność w działaniu.
PROCES PSYCHICZNY – Łańcuszek zdarzeń w Twoim wnętrzu, świadomych lub nieświadomych, które kształtują Twoją osobowość i psychikę.
DYSPOZYCJA PSYCHICZNA – Aktualny stan Twojego samopoczucia, powiązany z przeżytymi emocjami i reakcją na życie. To poziom energii życiowej, poczucie własnej wartości, siły umysłu, ciała i ducha. Dyspozycja psychiczna pokazuje napięcie, pobudzenie lub pasywność emocjonalną i uczuciową.
W psychologicznej perspektywie dostrzegamy kolejne stany napięcia, pobudzenia lub pasywności emocjonalnej i uczuciowej jako różne powiązania i reakcje.
Przyjrzyjmy się więc liście:
UCZUCIA • EMOCJE • POSTAWY • ZACHOWANIA • STANY UMYSŁU • NASTROJE • UMIEJĘTNOŚCI • WRAŻENIA • WŁAŚCIWOŚCI • CZYNNIKI • POTRZEBY • ODCZUCIA
Możemy je odkrywać w sobie – w ciele, w umyśle, w życiu. Dla własnego dobra warto uruchomić wewnętrzny system, który pozwala dostrzegać, identyfikować, ➡️nazywać i wyrażać swoje wewnętrzne stany i przeżycia.
Teraz poznaj hierarchiczny podział – od podstawowych emocji, przez pochodne i stany emocjonalne, aż po postawy, zachowania i jakości wyższego rzędu.
To te, które są uniwersalne, wrodzone i automatyczne – występują u wszystkich ludzi. Z nich „wyrastają” pozostałe uczucia i stany.
| Kategoria | Emocje |
|---|---|
| Złość | gniew, furia, irytacja, wściekłość, agresja, frustracja, złość |
| Strach / Lęk | strach, trwoga, panika, groza, przerażenie, lęk, obawa |
| Smutek | smutek, żal, przygnębienie, rozpacz, cierpienie, załamanie |
| Wstręt | wstręt, obrzydzenie, odraza, niesmak, zgorszenie |
| Zaskoczenie | zdumienie, zdziwienie, oszołomienie, konsternacja |
| Radość | radość, szczęście, euforia, zachwyt, zadowolenie, ulga |
| Zainteresowanie / ciekawość | fascynacja, zadziwienie, ekscytacja, pasja |
| Wstyd / Poczucie winy | wstyd, upokorzenie, zawstydzenie, wina, hańba |
To emocje złożone – wynikające z myślenia, doświadczenia i relacji z innymi. Często są kombinacją pierwotnych emocji.
| Kategoria | Przykłady |
|---|---|
| Miłość / Bliskość | miłość, czułość, tkliwość, serdeczność, przychylność, współczucie, wdzięczność, empatia |
| Duma / Wartość siebie | duma, godność, honor, szacunek, poczucie własnej wartości |
| Zazdrość / Zawiść | zazdrość, zawiść, podejrzliwość, rywalizacja |
| Nadzieja / Optymizm | nadzieja, ufność, otucha, wiara, entuzjazm |
| Rozczarowanie / Utrata | rozczarowanie, zawód, przykrość, żal, melancholia, tęsknota |
| Poczucie bezpieczeństwa / Spokój | spokój, ukojenie, błogość, równowaga, wolność, spełnienie |
| Wrogość / Pogarda | pogarda, lekceważenie, niechęć, nienawiść, wrogość, złośliwość |
To emocje rozciągnięte w czasie – nastroje i klimaty emocjonalne, które tworzą tło naszego funkcjonowania.
| Kategoria | Przykłady |
|---|---|
| Pozytywne | błogość, frajda, pogoda ducha, radość, luz, wdzięczność, spokój, ufność, spełnienie |
| Negatywne | nuda, marazm, melancholia, apatia, depresja, rozgoryczenie, przygnębienie, zniechęcenie |
| Ambiwalentne | napięcie, niepewność, oczekiwanie, wyczekiwanie, zamieszanie |
To emocje, które zostały już nazwane, przeżyte i zrozumiane. Mają komponent poznawczy i wartościujący.
| Kategoria | Przykłady |
|---|---|
| Miłość i pochodne | miłość, sympatia, przyjaźń, przywiązanie, czułość, współczucie, wdzięczność |
| Smutek i pochodne | żal, tęsknota, melancholia, poczucie straty, samotność |
| Złość i pochodne | gniew, irytacja, urażenie, rozżalenie |
| Strach i pochodne | lęk, obawa, niepokój, niepewność |
| Wstyd i pochodne | upokorzenie, skrępowanie, zawstydzenie |
| Radość i pochodne | radość, satysfakcja, spełnienie, zachwyt |
| Zaufanie i akceptacja | ufność, pokora, spokój, wybaczenie, zrozumienie |
To sposób, w jaki emocje kierują naszym zachowaniem i relacjami.
| Typ | Przykłady |
|---|---|
| Pozytywne | empatia, wyrozumiałość, szacunek, hojność, pokora, otwartość, uczciwość, serdeczność |
| Negatywne | arogancja, pogarda, obłuda, skąpstwo, przewrotność, tchórzostwo, służalczość, pycha |
| Neutralne / ambiwalentne | powściągliwość, cierpliwość, samokontrola, dystans emocjonalny |
To zewnętrzne przejawy emocji – to, co widać w działaniu.
| Typ | Przykłady |
|---|---|
| Agresywne / obronne | atak, lincz, rozbój, sprzeciw, walka |
| Opiekuńcze / wspierające | pomoc, opieka, współczucie, rozmowa |
| Unikowe / bierne | wycofanie, bierność, milczenie, ucieczka |
| Zachowania społeczne | uprzejmość, grzeczność, hojność, dyskusja, wybaczenie |
To połączenie emocji z refleksją, duchowością i świadomością – sfera egzystencjalna.
| Typ | Przykłady |
|---|---|
| Harmonia i głębia | równowaga, wdzięczność, spokój, miłość bezwarunkowa, łaska, wolność |
| Dysharmonia i cierpienie | bezradność, udręka, niemoc, pustka, zagubienie, zniewolenie |
| Świadomość emocjonalna | zrozumienie, akceptacja, obecność, introspekcja |
To te elementy, które nadają emocjom kierunek i sens, łącząc je z decyzjami i wartościami.
| Typ | Przykłady |
|---|---|
| Motywatory pozytywne | intencja, sumienie, głos serca, nadzieja, rozmowa, pokrzepienie |
| Motywatory negatywne | załamanie, stres, przymus, poczucie winy, szantaż emocjonalny |
| Neutralne / kierunkowe | napięcie, dążenie, potrzeba zmiany, refleksja, uważność |
| Typ | Przykłady |
|---|---|
| Umiejętności emocjonalne | samokontrola, świadomość, wyrozumiałość, empatia |
| Właściwości temperamentalne | impulsywność, emocjonalność, wrażliwość |
| Zdolności integrujące | zrozumienie, introspekcja, refleksyjność, mądrość emocjonalna |
Mam nadzieję, że każde słowo na tej liście przybliży Cię do pracy nad odzyskaniem spokoju i wewnętrznej harmonii. Nazwanie tego, co czujesz, i zrozumienie swojego wewnętrznego świata to pierwszy krok do pełniejszego życia, większej świadomości siebie i autentycznej wolności.
Jako dodatkowe wsparcie zapraszam Cię po praktyczne wskazówki i ćwiczenia, które znajdziesz na moim blogu, w zakładce: ➡️Ekologia emocji. Możesz również ➡️skorzystać z bezpłatnego warsztatu, który poprowadzi Cię krok po kroku do równowagi emocjonalnej. ⤴️
Z miłością – Wiola
#StylWioletty

Wioletta Klinicka
© 2023-2025 Wioletta Klinicka.
Realizacja Najszybsza
